काठमाडौं - हामीले प्रयोग गर्ने परिवार नियोजनका अस्थायी र स्थायी साधनहरु बारेमा जानकारी लिनु जरुरी छ । आफुले प्रयोग गर्न परिवार नियोजनका साधन कस्तो किसिमको हो, कहिले बनेको हो र त्यसको प्रयोग पछि आफुमा कस्तो खाले प्रभाव वा असर पर्छ भन्ने कुराको जानकारी लिनु त्यतिकै आवश्यक छ ।
हामी आज महिला पुरुष दुबैले प्रयोग गर्ने अस्थाायी र स्थायी परिवार नियोजनका बारेमा छोटकरीमा चर्चा गर्ने छौं:
अस्थायी साधनहरु
१. आई.यू.सी.डि (कपर-टि) : आई.यू.सी.डि महिलाले प्रयोग गर्ने लामो अवधिको अस्थायी साधन हो । यो पाठेघरमा राखिन्छ । एकपटक राखेपछि यसले १२ वर्ष सम्म गर्भ रहन दिदैन यो साधन महिलाहरु का लागि अलि धेरै प्रभावकारी मानिन्छ । यो राख्दा वा झिक्दा दुख्ने गर्दैन ।
२. ईम्प्लाण्ट : ईम्प्लाण्ट महिलाको पाखुरामा राखिने परिवार नियोजनको अस्थाई साधन हो । यसले एक पटक राखेपछि ५ वर्ष सम्म गर्भ रहन दिदैन ।
३.डिपो (३ महिने) सुई : यो सुई लगाएपछि ३ महिना सम्म गर्भ रहन दिदैन । यो सुई सबै महिलालाई प्रभावकारी मानिदैन कोहि महिलाको तौल बढ्नुका साथै महिनावरीमा गढबढि समेत हुने गर्छ ।
४. खाने चक्की (पिल्स): गर्भभारणबाट पूणरुपमा सुरक्षित रहनका लागि महिलाले प्रत्येक दिन नबिराईं खाने चक्की (पिल्स) को सेवन गर्नुपर्छ ।
५. कण्डम र आकस्मिक गर्भ निरोधक चक्की : अनिच्छित गर्भ रहनबाट रोक्न तथा एच.आई.भी र यौन रोग संक्रमणबाट बच्न कण्डम प्रत्येक पटक यौन सम्र्पक गर्दा पुरुषले लिगंमा लगाउने अस्थायी साधन हो ।
असुरक्षित यौन सम्र्पक भएको जति सक्दो चाँडो (५ देखि १२० घण्टा भित्र) आकस्मिक गर्भ निरोधक चक्की खानु पर्छ । यो आकस्मिक अवस्थाको लागि मात्र हो । यसलाई नियमित परिवार नियोजनको साधनको रुपमा भने प्रयोग गर्नु हुदैन । यसको बढि प्रयोगले भविष्यमा नकारात्मक असर पर्नुको साथै महिनावरी गढबढि समेत गराउदछ ।
स्थायी साधनहरु
१. मिनिल्याप (महिला बन्ध्याकरण): मिनिल्याप सन्तानको रहर पुगेकी मसिहलाको लागि हो । यो सुरक्षित र सरल शल्यक्रिया हो ।
२. भ्यासेक्टोमी (पुरुष बन्ध्याकरण) : भ्यासेक्टोमी सन्तानको रहर पुगेका पुरुषको लागि हो । यो सुरक्षित सामान्य शल्यक्रिया हो ।