काठमाडौं । शारीरिक स्वास्थ्य र तन्दुरुस्तीका लागि व्यायाम गर्नु सही हो । हामी भन्छौं, नियमित व्यायाम गरौं रोग लाग्दैन । हुन पनि व्यायामले शरीरलाई निरोगी बनाउँछ, बलियो बनाउँछ । तर व्यायामको ढंग पुगेन भने त्यसबाट लाभ होइन उल्टै हानी हुन्छ ।
व्यायामको अनेक विधि हुन्छन् । त्यसैले कुन किसिमको व्यायामबाट कस्तो लाभ मिल्छ भन्ने कुरामा हेक्का राख्नुपर्छ । सबै किसिमको व्यायाम आफ्नोलागि उपयुक्त हुँदैन भन्ने कुराको ख्याल राख्नुपर्छ ।
अहिले हामी स्वास्थ्यप्रति जागरुक छौं । सचेत छौं ।
त्यहीकारण समय मिलाएर भएपनि नियमित रुपमा व्यायाम गर्न चाहन्छौं । व्यायामको लागि विहानको समय सर्वोत्तम हो । हुन त अरु समयमा पनि व्यायाम गर्न सकिन्छ । यद्यपि बिहानको समय जस्तो अनुकुल अरु समयमा हुँदैन । व्यायाम गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुरा के पनि हो भने सहज हुने पहिरन लगाएर, सहज ठाउँमा गर्नुपर्छ । खुला वा ताजा हावा आउजाउ गर्ने ठाउँमा व्यायाम गर्नु राम्रो हो।
प्रायले व्यायाम गर्दा संगीत सुन्ने वा साथीहरुसँग कुराकानी गर्दै पनि व्यायाम गर्छन् । व्यायाम गर्दा सकेसम्म आफैंमाथि केन्दि्रत हुनुपर्छ ।
कुन किसिमको व्यायाम कसरी र कति समय गर्ने भन्ने कुरामा आफूले ख्याल राख्नुपर्छ । किनभने जथाभावी गरिने व्यायाम प्रभावकारी नहुनेमात्र होइन, शरीरका लागि हानिकारक पनि हुनसक्छ ।
वामअर्प
तुरुन्तै कडा किसिमको व्यायाम गर्नु हुँदैन । व्यायाम गर्नुअघि त्यसको पूर्वतयारी गर्नुपर्छ । अर्थात आफूलाई शारीरिक र मानसिक रुपले तयार राख्नुपर्छ ।
व्यायाम गर्नुअघि वामअर्प अनिवार्य छ, ताकि तपाईंको शरीर व्यायामको लागि पूर्णरुपमा तयार भएको होस् । यदि व्यायाम गर्नुअघि वार्मअप गर्नु भएन भने तपाईंले हानी पनि व्यहोर्नु पर्ने हुनसक्छ ।
र्फम
तपाईंले व्यायाम जुन र्फम अर्थात प्रकारको गर्दै हुनुहुन्छ, त्यसलाई नियमअनुसार गर्नुहोस् । अर्थात एकदमै विधिपूर्वक व्यायाम गर्नुपर्छ । जुन व्यायाम, जसरी, जुन गतिमा गर्नुपर्ने हो सोही ढंगले गर्नुपर्छ । आफ्नो हिसाबले फेरबदल नगर्नुहोस् । अन्यथा तपाईंको शरीरका लागि यो हानिकार पनि हुनसक्छ ।
सुरुवात गर्नेहरुका लागि
यदि व्यायाम गर्ने सुरसारमा हुनुहुन्छ र यसअघि गर्नुभएको छैन भने केही कुरामा सतर्कता अपनाउनुहोस् । सुरुको दिन अति धेरै व्यायाम नगरौं ।
ट्रेनरको सुझावअनुसार नै व्यायाम गरौं । सप्ताहमा जति व्यायाम गर्नुपर्ने हो, सोभन्दा बढी व्यायाम गरिएमा शरीरलाई हानी हुन्छ ।
डाइट
व्यायाम गरेर मात्र पुग्दैन, साथसाथै उचित डाइट पनि लिनुपर्छ । व्यायाम गरेपछि चाँडै पचाउने प्रोटिन र कार्बोहाइड्रेट सेवन गर्नुहोस् । यसले शरीरमा एमिनो एसिड आपूर्तिका साथसाथै मांसपेशीको निर्माणमा पनि सहयोग गर्छ ।
उमेर
व्यायाम गर्नु सबै उमेरका लागि फाइदाजक छ । यद्यपि कुन किसिमको व्यायाम गर्ने, कुन गतिमा गर्ने भन्ने कुराचाहिँ उमेरले पनि निर्धारण गर्छ ।
त्यसैले व्यायाम गर्नुअघि विज्ञसँग परामर्श लिएर मात्र व्यायाम सुरु गरौं । यदि तपाईंमा स्वास्थ्यसम्बन्धी कुनै समस्या भएमा चिकित्सकको परामर्श लिन आवश्यक छ ।
