काठमाडौं । गोलभेडा तरकारीको एक प्रकार जो साना बोटमा फल्छ, प्रायः सबै ठाउँमा यो तरकारीको उत्पादन हुन्छ।
वैज्ञानिक नाम लिकोपर्सिकोन एस्कुलेन्टमले चिनिने गोलभेडा सोलानासिया परिवार अन्तर्गत पर्ने पोथ्रा वर्गको वनस्पति हो। गोलभेडाको उत्पत्तिको केन्द्र पेरुभियाली तथा मेक्सीकाली क्षेत्र मानिन्छ । यसको साधारण नाम टमाटर (हिन्दी), रमभेडा (नेपाली) पनि हुन्छ ।
टमाटर एक महत्त्वपूर्ण ‘संरक्षी खाद्य’ हो, किनभने यसमा धेरै पौष्टिक मूल्य हुनुका साथै यसको व्यापक उत्पादन हुन्छ। आलु र सखरखण्डपछि यो विश्वको तेस्रो सबैभन्दा ठूलो सब्जी हो, तर ‘केप्ड भेजिटेबल’९मा यसको पहिलो स्थान छ। सुप, सलाद, अचार, झोल, टक, सस आदि बनाउन टमाटरको प्रयोग गरिन्छ।
मुख्यत ग्रेभी बनाउन सबैले कुनै न कुनै तरकारी वा दाल प्रयोगमा गरिरहेका हुन्छन तर धेरै टमाटर हाम्रो स्वास्थ्यको लागि बिल्कुलै राम्रो होइन ।
टमाटरको अधिक सेवनले शरीरमा केहि नकारात्मक प्रभाव पार्न सक्छ। टमाटर मात्र होइन, यसको बीउले पनि स्वास्थ्यलाई हानि पुर्याउँछ।
टमाटर खानुको बेफाइदा
पेटको लागी खराब टमाटरको अत्यधिक सेवनले इरिटेबल बोवेल सिन्ड्रोम निम्त्याउन सक्छ। टमाटरले सूजन ट्रिगर गर्न सक्छ। टमाटरले सबैभन्दा खानामा एलर्जी गराउँछ ।
जोर्नी दुखाइ हुन सक्छ
टमाटरको अत्यधिक सेवनले जोर्नीहरूमा दुखाइ निम्त्याउन सक्छ किनभने तिनीहरू सोलानिन नामक एल्कालोइडले भरिएका हुन्छन्। सोलानिन तन्तुमा क्याल्सियम बनाउन जिम्मेवार हुन्छ र यसले पछि सूजन निम्त्याउँछ।
एलर्जी र संक्रमण
टमाटरमा, हिस्टामिन एक यौगिक हुन्छ, जसले छालामा दाग वा एलर्जी निम्त्याउँछ। यदि तपाईंलाई टमाटरबाट एलर्जी छ भने तपाईंको मुख, जिब्रो र अनुहारमा सुन्निएको हुन सक्छ र तपाईंको नाक वा घाँटीमा संक्रमण हुन सक्छ। बीचमा, टमाटरले सूजन निम्त्याउन सक्छ।
एसिड रिफ्लक्स समस्या टमाटरमा अम्लीय प्रकृति हुन्छ । धेरै टमाटरहरू खाएपछि तपाईं ग्यास्ट्रिक एसिडको कारण ईर्ष्या वा एसिड रिफ्लक्स अनुभव गर्न सक्नुहुन्छ। यदि तपाईंसँग जीईआरडीका लक्षणहरू छन् भने तपाईंले टमाटरको सेवन कम गर्नुपर्छ।
मृगौला रोगीलाई बेफाइदा
पुरानो मृगौला रोग भएकाहरूलाई पोटासियमको सेवन सीमित गर्न सल्लाह दिइन्छ। टमाटरमा पोटासियम हुन्छ । यो धेरै खाँदा मृगौला समस्या हुन सक्छ।
