काठमाडौं । जब मानिसलाई सामान्य रोगले पनि हैरान बनाउँछ तब मान्छेले भन्ने गर्छ स्वास्थ्य नै सबैभन्दा ठूलो धन हो । आफूलाई स्वस्थ राख्नमा प्रत्येक मानिसले प्रयास गरेकै हुन्छ तर पनि उसको मात्रै एक्लो प्रयासले आफूलाई स्वस्थ राख्न सकेको हुँदैन ।
मानिसको खानपान, वातावरण, ऊ बसेको मुलुकको स्वास्थ्य उपचारको नीति लगायतका पक्षहरुले पनि उसलाई स्वस्थ राख्नमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको हुन्छ।
मानिस स्वस्थ रहनुमा उसको आर्थिक पक्ष मात्रै महत्वपूर्ण रहँदैंन । किनकि स्वास्थ्य सम्बन्धि सबै समस्याको समाधानमा पैसा मात्रै महत्वपूर्ण हुँदैन । यस अर्थमा भन्न सकिन्छ आर्थिक पक्ष समस्या समाधानको साधन भएपनि साध्य भने अवश्य होइन । त्यसैले कुनै देश आर्थिक रुपमा सबल छ भन्दैमा त्यो मुलुक सबै कुरामा धनी नै छ भन्ने चाहि हुँदैन । आम मानिसहरुको सोचाइ हुन सक्छ विश्वमा धनी कहलिएका मुलुकका हेल्थ केयर प्रणाली पनि उत्कृष्ट छन् । तर कुनै पनि मुलुक हेल्थ केयर प्रणालीमा उत्कुष्ट हुनुमा उक्त मुलुकको आधारभुत मानसिक र शारीरिक स्वास्थ्य, स्वास्थ्य पूर्वाधार स्वास्थ्यका विभिन्न मापकहरुले कुनै पनि मुलुकको स्वास्थ्य सेवा कतिको प्रभावकारी छ भन्ने निर्धारण गरेको हुन्छ । कुनै पनि मुलुकको नागरिक कति स्वस्थ छन् भन्ने उक्त मुलुकको उत्पादकत्व निर्भर रहन्छ ।
विश्वका कुनकुन मुलुक के कारण उत्कृष्ट स्वास्थ्य सेवा भएको मुलुकमा पर्छन् ?
१, लक्जेम्बर्ग
लम्जेम्वर्ग क्षेत्रफलका हिसाबले सानो भए पनि धनी छ । लक्जेम्बर्गका नागरिकको औसत आयु ८२ वर्ष रहेको छ । लक्जेम्बर्गका नागरिक र दर्ता भएको लामो बसाइ बस्ने बासिन्दाका लागि त्यहाँ निःशुल्क, उच्च गुणस्तरको स्वास्थ्य सेवा उपलब्ध छ । बिरामीहरुले सुरुमा मेडिकल शुल्क तिर्छन । तर पछि ८० देखि १०० प्रतिशत रकम वार्षिक फिर्ता गरिन्छ ।
२, सिङ्गापुर
सिङ्गापुरका नागरिकको औषत आयु ८३।१ वर्ष रहेको छ । त्यहाँको हेल्थ केयर व्यक्तिगत उत्तरदायित्वमा आधारित छ र सबैले बहन गर्न सक्ने हेल्थ केयरको व्यवस्था छ । सार्वजनिक र प्राइमेरी क्लिनिकमा लाग्ने खर्चको ८० प्रतिशत खर्च ३ किसिकमा बचत र इन्सुरेन्स कार्यक्रमले व्यहोर्ने व्यवस्था रहेको छ।
३, स्वीजरल्याण्ड
सर्वोत्कृष्ट दशवटा हेल्थ केयर भएका राष्ट्रहरुमध्ये विश्वकै सबैभन्दा सुन्दर मानिने राष्ट्र स्वीजरल्याण्ड तेस्रो स्थानमा पर्दछ । स्वीजरल्याण्डमा अनिवार्य इन्सुरेन्समा आधारित युनिर्भसल हेल्थकेयरको व्यवस्था छ । सबै विभाग तथा प्रान्तका भागहरु लाइसेन्स वितरक, अस्पताल संयोजन सेवा, संस्था र व्यक्तिगत प्रिमियम सब्सीडाइज गर्नमा उत्तरदायी हुन्छन्।
४, जापान
जापान उत्कृष्ट हेल्थ केयर भएका राष्ट्रहरुको सूचीमा चौथो स्थानमा पर्दछ । सबैभन्दा धेरै औसत आयु भएको देशमा जापान पर्दछ । गुणस्तर हेल्थ केयर सुनिश्चित गर्नका लागि जापानको संघीय सरकारले नै हेल्थ इन्सरेन्स नियमन गर्ने गर्छ । पब्लिकको लगानी रहेका हेल्थ इन्सुरेन्सले नै वाषिर्क कुल ग्राहस्थ उत्पादनको ११ प्रतिशत प्राइमरी कभरेज गर्ने गर्दछन् ।
५, नेदरल्याण्डस्
उत्कृष्ट हेल्थ केयर भएका संसारका उत्कृष्ट देशहरुमा पर्ने अर्को देश हो नेदरल्याण्ड । नेदरल्याण्डले युरो कन्जुमर इन्डेक्समा १००० मा ९१६ अंकसहित लिड गरेको पाइन्छ । त्यहाँको केन्द्रीय सरकारले नै हेल्थ केयर प्राथामिकताहरु निर्धारण गर्दछ । र, त्यसको पहुँच, गुणस्तर र लागतबारे मनिटर गर्ने गर्दछ । यसले सामाजिक हेल्थ इन्सुरेन्सलाई आंशिक रुपमा वित्तिय सहयोग गर्ने गरेको पाइन्छ ।नेदरल्याण्डले आफ्नो वार्षिक जिडिपीको करिब १०।८ प्रतिशत बजेट पव्लिकको लगानी रहेको हेल्थ इन्सुरेन्सका खर्च गर्दछ ।
६, स्वीडेन
स्वीडेनका केन्द्रीय, क्षेत्रीय र स्थानीय सरकार सबै हेल्थ केयरमा निकै चनाखो छन् । केन्द्रीय सरकार समग्र हेल्थ केयर नीतिका लागि जिम्मेवार छ । त्यसै गरी क्षेत्रीय निकाय स्वास्थ्य सुविधालाई फाइनान्स गरी सुविधा प्रदान गर्नमा उत्तरदायी रहेको छ भने स्थानीय सरकार बृद्ध र अपाङ्गहरुलाई स्वास्थ्य सेवा प्रदान गर्ने विषयमा जिम्मेवार छन् । वैधानिक बासिन्दाका साथै कागजात नभएका बच्चालाईसमेत स्वास्थ्य अधिकार प्रदान गरिएको छ ।
७, हङकङ
उत्कृष्ट हेल्थ केयर हुने राष्ट्रहरुमा हङकङ सातौं स्थानमा पर्दछ । हङकङमा परिस्थिति हेरेर निशुल्क वा थोरै शुल्कमा स्वास्थ्य सेवा प्रदान गरिन्छ ।
हङकङ सरकारले त्यहाँका स्थार्इ बासिन्दा लगायत अस्थार्इ बासिन्दालाई समेत निशुल्क स्वास्थ्य सेवा प्रदान गर्दछ । जबकी निशुल्क स्वास्थ्य उपचारका लागि आधुनिक पब्लिक हेल्थ केयर प्रोभाइडरहरु छान्नु पर्दछ । यदि प्राइभेट हेल्थ केयर रोजको खण्डमा सेवाग्राहीले इन्सुरेन्स किन्नुपर्ने हुन्छ ।
८, अष्ट्रेलिया
अष्ट्रेलियामा नागरिक र बासिन्दाहरुका लागि निशुल्क र अनुदानमा स्वास्थ्य सुविधा दिने नियम रहेको छ । केन्द्रीय सरकारले प्रदेशहरुलाई बजेट दिने र अप्रत्यक्ष सहयोग गर्ने गर्दछ । त्यसैगरी प्रदेशहरुको सार्वजनिक अस्पताल, एम्बुलेन्स सुविधा, सार्वजनिक दन्त सुविधा, सामुदायिक स्वास्थ्य सुविधा, मानसिक स्वास्थ्य सेवा लगायत उत्तरदायित्व रहन्छ । स्थानीय निकायहरु सामुदायिक स्वास्थ्य र नियन्त्रणमुखी स्वास्थ्य कार्यक्रम सञ्चालनप्रति उत्तरदायी रहन्छन् ।
९, इजरायल
इजरायल पनि उत्कृष्ट स्वास्थ्य सेवा दिने राष्ट्रमा पर्दछ । इजरायल सरकार सार्वजनिक स्वास्थ्य सेवा, सरुवा रोग, स्वास्थ्य प्रबर्धन र शिक्षा, वातावरणीय स्वास्थ्य लगायत क्षेत्रमा संलग्न रहन्छ । सरकारले स्वास्थ्य योजना, अस्पताल र हेल्थ केयर प्रोफेसनलहरुको नियमन समेत गर्दछ । इजरायलका नाागरिकहरुले गैरनाफामुलक स्वास्थ्य योजनाहरु रोज्ने गर्दछन् । विदेशी कामदारहरुलाई भने प्राइभेट इन्सुरेन्स अनिवार्य गरिएको छ ।
१०, जर्मनी
उत्कृष्ट स्वास्थ्य सेवा भएका देशहरुमा जर्मनी दशौं स्थानमा पर्दछ । जर्मनीमा सबै नागरिक र स्थाई बासिन्दाहरुका लागि स्वास्थ्य विमा अनिवार्य गरिएको छ । त्यहाँ विशेष गरी दुई किसिमका स्वास्थ्य विमा योजना रहेका छन् । एउटा पब्लिकको लगानी रहने योजना र अर्को प्राइभेट लगानी रहने योजना।
पब्लिक लगानी रहने योजना नागरिकको आम्दानीको आधारमा निर्धारण हुन्छ जसले धेरै जसो स्वास्थ्य समस्यालाई सम्बोधन गर्दछ । त्यसै गरी प्राइभेट योजनाले अझ धेरै सुविधाहरुलाई समेटेको छ।
1621421639-1730352532.jpg)
